ICO, o którym mowa to forma zbiórki kapitału pozwalająca rozpocząć działanie biznesu/projektu. Od Crowdfundingu różni się tym, że w zamian za przekazane przez nas środki na rozwój projektu otrzymujemy często określoną formę wynagrodzenia (np. dywidendę lub możliwość użyteczności tokenu) oraz sam token, który kupujemy od firmy. W tym ściśle określonym wypadku są to kryptowaluty (działające często niczym udziały spółki, w którą inwestujemy), których wyceny mogą urosnąć bądź spaść w perspektywie czasu.
Venture Capital to również metoda inwestowania w spółki we wczesnych fazach ich istnienia. W tym przypadku jednak model inwestycji i charakter udziału są nieco inne. Przede wszystkim inwestorami są zazwyczaj agencje rządowe, banki czy przedsiębiorstwa, które zobowiązują się przetrzymywać zakupione akcje przez ustalony czas (zazwyczaj kilka lat) i po tym czasie sprzedają udziały z zyskiem bądź stratą. Venture Capital jest dużo trudniejszą w realizacji metodą od crowdfundingu, ponieważ należy znaleźć jeden podmiot, który będzie w stanie zaryzykować bardzo duże środki. Znalezienie takiego inwestora jest czasochłonne, jednak to zrozumiałe, ponieważ większe kwoty wymagają dogłębnej analizy start-upu, oceny ryzyka, przewidywania potencjalnych zysków w określonym czasie i wielu innych czynników determinujących podjęcie decyzji o inwestycji. Według statystyk do fazy inwestycji z funduszy Venture Capital przechodzi ok 1% projektów, co pokazuje jak trudno jest się przebić, by znaleźć strategicznego inwestora.
Model działania
Każda przedsprzedaż jako forma finansowania przedsięwzięć bazuje na projekcie do którego realizacji potrzebna jest określona lub nieokreślona kwota pieniędzy. W zalążku pomysłu, który później jest prezentowany na branżowych konferencjach, jest zatem zespół współtwórców, składający się w dużej mierze z programistów.
Nie jest to jednak reguła, istnieją projekty oparte o model ICO, które stworzone są przez firmy prywatne, a nawet podmioty rządowe. Przykładem może być KIN, stworzony przez giganta KIK Interactive czy będące w planach kryptowaluty konkretnych krajów.
Ze względu na fakt, iż projektów opartych o ICO są setki, większość z nich przed rozpoczęciem przedsprzedaży prowadzi kampanię marketingową.
W skład kampanii wchodzą między innymi:
- Reklamy na portalach branży finansowej i fintech, a także Google i remarketing
- Udział w konferencjach
- Bonusy przy inwestycji za większą kwotę lub we wcześniejszej fazie sprzedaży (niestety, często mają wpływ na cenę po wejściu na giełdę)
- Program Bounty
- Kontakt z twórcami przez komunikatory np. Slack, Discord, Telegram
- Promowanie i publikowanie najnowszych informacji na portalach społecznościowych np. Twitter, Facebook
- Otwarta dyskusja na forum Bitcointalk
- Publikacja kodu w serwisie Github
Przykłady przedsprzedaży
Przedsprzedaże, które przyniosły zyski:
0x
Civic
Kyber
NEO (Antshares)
Ethereum
Waves
Stratis
Storj
Przedsprzedaże, które przyniosły straty inwestorom:
InChain
Paquarium
Bancor
CofundIT
Status
Whitepaper
Każdy porządny projekt, powinien opublikować Whitepaper, czyli obszerny raport zawierający opis całego projektu, przedstawienie twórców, strategie działania, a także inne, elementarne informacje, takie jak:
- Hard Cap – maksymalna wartość, podana w walucie fiat bądź kryptowalucie, za pomocą której będzie można kupić walutę.
- Ilość tokenów – łączna ilość wyemitowanych tokenów
- Rozlokowanie tokenów – informacja o procentowym podziale wyemitowanych tokenów pomiędzy np.: inwestorów, zespół, beneficjentów programu bounty etc.
- Rozlokowanie środków – informacja o przeznaczeniu kwoty zebranej w przedsprzedaży na konkretne elementy projektu.
- Roadmap – plan rozwoju, często kilkuletni
Twórcy i działanie
Każde ICO rządzi się prawami swoich twórców. Od nich zależy, czy będzie to zupełnie nowy coin czy token oparty o Ethereum, bądź inny blockchain, lub platformy typu WAVES. Bezpieczeństwo podczas samej emisji tokena również jest bardzo ważne ze względu na udane przypadki ataków hakerskich.
Obecnie często stosowane są zapisy na White List (lista osób, które mają możliwość lub pierwszeństwo zakupu, a czasami pierwszeństwo w kolejce podczas rozpoczęcia gromadzenia środków).
Od zespołu zależy również data wysłania tokenów do inwestorów, porozumienie z giełdami w celu zapewnienia wymienialności i płynności. Wielkość giełdy, która można oszacować po wysokości wolumenu obrotu, ma duży wpływ na cenę.
W zależności czy dany zespół rzeczywiście realizuje założony program, wartość tokena może zyskiwać lub tracić na wartości. Można to ocenić na podstawie roadmapu danego projektu. Roadmap to cele jakie stawia przed sobą zespół oraz planowany termin ich realizacji w najbliższych latach. Pamiętajmy również, że bardzo dokładna mapa zawierająca konkretne daty, może okazać się często dużym wyzwaniem przez trudność w dotrzymaniu terminów.
Jak wybrać przedsprzedaż wartą inwestycji?
Na rynku kryptowalut przedsprzedaży jest mnóstwo i nie zawsze mamy gwarancję, że nasz udział przyniesie wyłącznie zyski. Niekiedy inwestując w dany projekt otrzymujemy tokeny, które po wejściu na giełdę tracą na wartości i można je kupić nawet za cenę niższą niż ta z przedsprzedaży. Takich sytuacji jako inwestorzy musimy oczywiście unikać. Wymaga to od nas dokładnej analizy projektu. Aby móc ocenić daną szansę z szerszej perspektywy, należy zwrócić uwagę na poszczególne aspekty:
Hard Cap – czyli maksymalna kwota, jaką dany zespół zamierza zebrać. Wpływa to bezpośrednio na zachowanie waluty po wejściu na giełdę. Im mniejszy cap, bardziej realnie przystosowany do pomysłu w projekcie, tym większa szansa na wzrost kapitalizacji.
Zespół – podczas analizowania przedsprzedaży należy dużą uwagę skupić na teamie, zweryfikować dotychczasowe osiągnięcia członków zespołu, poprzednie projekty w jakich brali udział itp. Pozwoli to ocenić szanse powodzenia i dobrą realizację projektu.
Pomysł – w zależności od oryginalności oraz wykonania, pomysł może wpływać na cenę natychmiast po ukazaniu się na giełdach, jak również w późniejszych fazach projektu (na przykład po realizacji części roadmapy). Wiele projektów funkcjonuje w oparciu o podobny pomysł, więc warto znaleźć projekt, który wprowadza coś nowego i świeżego na rynek.
Funkcjonalność – jeżeli kryptowaluta ma zastosowanie i jakiś rodzaj użyteczności, to niewątpliwie może to pozytywnie wpłynąć na jej wycenę. Często dodawana jest forma dywidendy dla osób trzymających token, by zwiększyć tym zainteresowanie i atrakcyjność tokenu.
Limity – w przypadku ich braku, twórcy projektów umożliwiają wpłaty ogromnych kwot pieniędzy, często po ‘promocyjnej’ cenie. Gdy zachowane są odpowiednie limity możemy mieć pewność, że każda z osób jest potraktowana w sposób uczciwy.
Wiarygodność – pod względem wiarygodności projekt możemy zweryfikować przede wszystkim poprzez rozmowę z zespołem, a także research i zagłębienie się w przeszłość twórców.
Wsparcie – oprócz sprawdzenia twórców projektu należy zwrócić uwagę na wsparcie np. advisorów, czy firm z którymi dany projekt współpracuje. Często to oni decydują o powodzeniu i zainteresowaniu projektem.
Bezpieczeństwo – na bezpieczeństwo ma wpływ sam mechanizm przedsprzedaży. Warto zwrócić uwagę czy np. przed datą ICO przeprowadzony był audyt smart contractu, stworzona została white list, jak również czy np. tworzona jest kolejka wpłat.
Hype – warto zwrócić uwagę na hype – czyli popularność w danym momencie. Ilość osób, które mówią o danej przedsprzedaży, aktywność na komunikatorach (Slack, Telegram itd.), a także (dość ryzykownie) natężenie transakcji po rozpoczęciu przedsprzedaży (znając adres kontraktu można to sprawdzić np. dla projektów opartych na ERC20 na stronie etherscan.io). Jeśli liczymy na szybki zysk, duży zwrot i nie rozpatrujemy trzymania długoterminowego to ten punkt jest bardzo istotny. Takie przedsprzedaże kończą się zazwyczaj w dniu otwarcia osiągając wspomniany wcześniej Hard Cap.
Podsumowanie
Pamiętajmy, że nie ma wzoru na idealną inwestycję i nigdy wszystkie elementy nie będą nas zadowalały, dlatego ocena ryzyka jest zawsze subiektywna i pomaga odróżnić “lepsze” projekty od “gorszych”. Nie znajdziemy nigdy projektów doskonałych. Rzeczy, na które warto zwrócić uwagę przy doborze inwestycji mają ukierunkować naszą decyzję i w teorii pozwolić znaleźć projekt, o jak najmniejszym ryzyku i potencjalnie największych zyskach.
Pamiętajmy, żeby nigdy nie inwestować wszystkich naszych środków, a tylko ich część, ponieważ inwestowanie na tak wczesnych etapach, jest zawsze bardzo ryzykowne i nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć tego, co się wydarzy.
Na koniec pamiętajmy jeszcze, by inwestować w coś, czego działanie i założenia w pełni rozumiemy. Jeśli istnieją rzeczy niejasne, to najpierw powinniśmy bardziej zgłębić temat i zweryfikować informacje, które przyswajamy.
